Hoofdstuk 7
Expansie van het Império Português (1515-1521)
7.1 De Malediven
Geschreven door Arnold van Wickeren
De Malediven-archipel ligt in de Indische Oceaan ten zuidwesten van het Voor-Indië, tussen 8° en 0° NB en tussen 72° en 74°OL; het hoofdeiland Male ligt op 04°10’ NB en 73°30’ OL. Nadat de Portugezen ervaren hebben dat Arabische handelsschepen, met specerijen, komende van Malacca of een van de peperhavens Pacém en Pedir op Noord-Sumatra de Rode Zee bereiken door via de Malediven te zeilen, waardoor ze uit handen blijven van de Portugezen, heeft Dom Francisco de Almeida in 1505 zijn zoon Dom Lourenço erop uitgestuurd om deze groep eilanden te ontdekken, wat hem niet is gelukt. De eerste Portugese kapitein die met zekerheid een van de grotere eilanden van de archipel heeft ontdekt, is Simão de Andrade.(zie deel V, pag. 43, 51, 62, 66, 79, 108, 122, 162 en 200), die deze ontdekking in 1511 bij toeval doet. In 1518 zendt Lopo Soares de Albergaria zijn kapitein Dom João de Silveira naar de Malediven, om daar een factorij te stichten, omdat de Portugezen inmiddels wel weten welke producten er te halen zijn: rijst, kokosnoten, slaven en búzios of schelpen van wulken, die in Oost-Afrika en elders dienst doen als geld. Dom João de Silveira sticht, na daarvoor toestemming van de koning te hebben gekregen, een factorij op het eiland Male en vertrekt naar Bengalen. Hij brengt daarna een bezoek aan de koning van Arakan, dat geen resultaat oplevert en zeilt door naar Colombo. Koning Manuel heeft Diogo Lopes de Sequeira, die 20 december 1518 het ambt van capitão-geral van de Estado da India op zich heeft genomen, opgedragen een fort op een van de Malediven te bouwen. Sequeira zendt in 1519 de met hem mee naar Indië teruggekeerde kapitein João Gomes Cheiradinheiro, die benoemd is tot capitão van de Malediven, daarheen om ’s konings opdracht uit te voeren. Cheiradinheiro is een telg uit een voorstaande Perzische familie in Bombay; hij is een Parsi en geen sji’itische moslim, zoals de meeste Perzen. Parsi’s zijn in Voor-Indië wonende aanhangers van de Leer van Zoroaster, wier voorouders uit Perzië zijn gevlucht omdat zij de islam niet hebben willen aannemen. Dat de Pers het vertrouwen van de Portugezen en van koning Manuel heeft, dankt hij niet alleen aan zijn voorname afkomst, maar mede daaraan dat hij geen moslim is. Cheiradinheiro verkrijgt toestemming van de plaatselijke koning een fort op het eiland Male te bouwen. Het daarin gelegerde Portugese garnizoen terroriseert, onder leiding van Cheiradinheiro, de inheemsen bevolking. De capitão en zijn mannen maken zich daardoor zo gehaat, dat een deel van de inheemsen het Portugese garnizoen aanvalt en tot de laatste man uitmoordt. Hierna wil de inheemse bevolking absoluut niets meer met de Portugezen te maken hebben en het zal ook niet meer goedkomen tussen de Portugezen en de bewoners van de Malediven.
7.2 Ceylon.