Hoofdstuk 7
Expansie van het Império Português (1515-1521)
7.7 Siam
Geschreven door Arnold van Wickeren
Al in 1511 heeft Afonso de Albuquerque contact gezocht met de koning van Siam. Hij heeft in dat jaar Duarte Fernandes als gezant naar koning Rama Tibodi II gezonden,. Na Fernandes’ terugkeer zijn António de Miranda de Azevedo en Manuel Fragoso naar Siam gereisd. Dat land, dat bedreigt wordt door het naburige Chiang Mai, heeft veel belangstelling voor Portugese wapens, in ruil waarvoor het de Portugezen handelsfaciliteiten in Siam heeft aangeboden. In 1514 heeft de Siamese gezant naar Goa, dit bevestigd (zie deel V, pag. 119-121 en 189).
In 1518 zendt Dom Aleixo de Meneses, die met speciale bevoegdheden naar Malacca is gekomen, Duarte Coelho naar de koning van Siam, met een brief van koning Manuel voor koning Rama Tibodi II. Hij heeft ook geschenken bij zich, in ruil voor de geschenken die António de Miranda enige jaren geleden voor koning Manuel heeft meegebracht. Coelho is voorheen al tweemaal in Siam geweest; de eerste maal in gezelschap van António de Miranda en de tweede maal toen hij met Fernão Peres de Andrade op weg was naar China. Zijn schip is toen door storm uit de koers geraakt en Coelho is vervolgens de Siamese rivier de Menam opgevaren. Het doel van het bezoek van Coelho is het verdrag dat António de Miranda heeft gesloten te hernieu-wen. In dit verdrag wordt bepaald dat Portugal vuurwapens, die in Siam onbekend zijn, en munitie zal leveren, in ruil waarvoor Portugezen zich in Siam mogen vestigen en daarbij handels-voordelen en religieuze vrijheid zullen genieten. De Portugezen van hun kant zien graag dat vele handelaren uit Siam zich in Malacca neerlaten om de verjaagde islamitische kooplieden te vervangen. Koning Rama Tibodi II heeft de vuurwapens nodig om te kunnen optreden tegen Chiang Mai, welk land in 1515 de Siamese provincies Sukbothai en Kamphengphet veroverd heeft. Portugal levert niet alleen een aanzienlijke hoeveelheid vuur-wapenen, maar het Portugese instructeurs gaan in de aanval tegen het leger van Chiang Mai en brengt dit aan de oevers van de Mewang in Lampang zo’n zware nederlaag toe dat Siam dertig jaar lang geen last meer heeft van Chiang Mai. Koning Rama Tibodi II laat daarop zijn leger door Portugese militaire adviseurs reorganiseren. Kort na 1518 vestigen zich, naast de militaire adviseurs, vele handelaren in de hoofdstad Ayuthia (Hudia), terwijl in Ligor en Patani Portugese handelsposten worden inge-richt en in Tenasserim in 1520 zelfs een houten fort verrijst.
Duarte Coelho’s heeft toestemming van Rama Tibodi II gekregen in Ayuthia een gedenkzuil, met een kruis en het wapen van de koning van Portugal, op te richten. Op de terugweg naar Malacca wordt Coelho naar de kust van het Maleisische Pahang verzet. Hij wordt vriendelijk ontvangen door de koning, die zich vrijwillig aan de kroon van Portugal onderwerpt, met een jaarlijks tribuut van een gouden kop. Op weg naar China doet Coelho Patani, op het Maleise schiereiland aan. Hij sluit een vredes- en handels-verdrag met de gouverneur en keert terug naar Malacca.
7.8 China.